Badanie cytologiczne jest jednym z badań diagnostycznych, mających na celu ustalenie zagrożenia występowania raka macicy u kobiet. Pomaga także w ocenie ryzyka występowania innych stanów patologicznych, takich jak infekcja dróg rodnych bądź zmian w obszarze komórek, mogących skutkować pojawieniem się raka.

Jak często robić cytologię?

Powinna zostać przeprowadzona przynajmniej raz na trzy lata pod warunkiem, że poprzednie wyniki były prawidłowe. Z całą pewnością trzeba badanie cytologiczne wykonywać, jeśli kobieta przekroczyła już wiek dwudziestu pięciu lat, niezależnie od tego, czy jest aktywna seksualnie oraz poniżej tego wieku, jeśli okres jej aktywności seksualnej jest dłuższy niż trzy lata.

Nie ma górnej granicy wieku, do którego cytologia jest obowiązkowa. Co prawda część lekarzy pozwala na zaprzestanie badań u kobiet starszych, w okolicach siedemdziesiątego roku życia, ale taka decyzja powinna należeć wyłącznie od kobiety. Po konsultacji z lekarzem oraz upewnieniu się, że ostatnie badania były pozytywne, a przez ostatnich minimum dziesięć lat nie stwierdzono żadnych nieprawidłowości w badaniach ginekologicznych.

Kiedy cytologia jest zalecana częściej?

Częstsze badania, bo co rok, zalecane są dla kobiet, które często zmieniają partnerów seksualnych, w ostatnim czasie były poddane chemioterapii, brały sterydy bądź miały przeszczepy (ogólnie rzecz biorąc kobiety z osłabioną odpornością). W takiej grupie ryzyka wirus brodawczaka ludzkiego (HPV), który jest główną przyczyną zachorowania na raka macicy, ma większe szanse na przekształcenie nosicielki wirusa w jego ofiarę.

Cytologia jest badaniem finansowanym z Narodowego Funduszu Zdrowia, ale prywatne badanie cytologiczne – jego cena nie jest wygórowana. Koszt cytologii waha się od trzydziestu do czterdziestu złotych, w zależności od ośrodka. Jest powszechnie dostępna i bez problemów skierowanie na badanie cytologiczne można uzyskać u swojego lekarza. Jest również przeprowadzana u kobiet w ciąży, w pierwszym i trzecim trymestrze ciąży. (więcej o badaniach w ciąży w artykule: „Jakie Badanie w Ciąży Należy Przeprowadzić„)

Jak przygotować się do cytologii?

Aby być prawidłowo przygotowanym do badania, należy w okresie do dwóch dni przed jego terminem powstrzymać się od przyjmowania kremów bądź globulek dopochwowych, nie uprawiać seksu (w tym również z wibratorem), być zdrową (wszelkiego typu upławy, krostki, swąd lub zmiany w obrębie pochwy należy wyleczyć przed poddaniem się badaniu). Najlepszym terminem w cyklu jest okres pomiędzy czwartym dniem po zakończeniu krwawienia a czwartym dniem przed jego rozpoczęciem – wymazu z szyjki macicy nie pobiera się w trakcie miesiączki.

Jak przebiega cytologia?

Badanie jest przeprowadzane przez lekarza podczas wizyty ginekologicznej. Lekarz prosi pacjentkę o rozebranie się do pasa w dół i położeniu na fotelu ginekologicznym, po czym wprowadza wziernik do pochwy i za pomocą specjalnej szczoteczki, pobiera z dwóch różnych miejsc nabłonek wraz ze śluzem. Badanie jest bezbolesne i szybkie. Wymaz jest analizowany pod mikroskopem w laboratorium, a wyniki są najczęściej dostępne po kilku dniach.

W zależności od wyników badań ginekolog zaleca dalsze postępowanie. W przypadku braku zmian (występowaniu w wymazie wyłącznie zdrowe komórki nabłonka tarczy i kanału szyjki macicy), wynik jest prawidłowy. Natomiast jeśli w wymazie pojawiły się komórki podejrzane bądź nieprawidłowe, wówczas wynik zostaje ustalony na nieprawidłowy. Nie zawsze ten wynik jest wyrokiem raka – często jest informacją, że pojawiła się infekcja bądź nadżerka. Na szczęście kobieca macica potrafi sobie z większością „złych” komórek poradzić sama, a zadaniem lekarza jest pomoc przy eliminacji pozostałych nieprawidłowości, od tego jest uzależnione dalsze leczenie.